Η ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία έχει δύο μορφές:
Α. η υπέρθερμη διεγχειρητική ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία
Β. η υπό νορμοθερμία, πρώιμη μετεγχειρητική ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία
Η λογική της χρήσης της ενδοπεριτοναϊκής χημειοθεραπείας βασίζεται στο γεγονός ότι μεταξύ περιτοναίου και πλάσματος, υπάρχει ένας ανατομικός φυσιολογικός φραγμός (peritoneal-plasma barrier), ο οποίος εμποδίζει την ταχεία απορρόφηση ενώσεων μεγάλου μοριακού βάρους, τα οποία χορηγούνται στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Έτσι, κυτταροστατικά φάρμακα, τα περισσότερα από τα οποία είναι μεγάλου μοριακού βάρους ενώσεις, έχουν την ιδιότητα να επικάθονται στις περιτοναϊκές επιφάνειες και να ασκούν παρατεταμένα και έντονα τις φαρμακολογικές τους ιδιότητες, ενώ ταυτόχρονα απορροφούνται βραδέως στην συστηματική κυκλοφορία. Επομένως έχουν την ικανότητα να καταστρέφουν τις περιτοναϊκές εμφυτεύσεις. Βέβαια, το βάθος διείσδυσης των κυτταροστατικών είναι περιορισμένο και δεν είναι δυνατό να καταστρέψουν εμφυτεύσεις με μέγιστη διάμετρο μεγαλύτερη των 2-3mm. Κατά συνέπεια, διαφαίνεται ότι ο ρόλος της κυτταρομειωτικής επέμβασης είναι ουσιώδους σημασίας. Όσο μικρότερος είναι ο υπολειμματικός όγκος, τόσο ευχερέστερη και αποτελεσματικότερη γίνεται η δράση των κυτταροστατικών που χορηγούνται στην περιτοναϊκή κοιλότητα.
Α. Υπέρθερμη διεγχειρητική ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία
Μετά την εκτομή του όγκου, τοποθετούνται 4 παροχετεύσεις (δύο στα ημιδιαφράγματα και 2 στην πύελο, συνήθως). Αυτές χρησιμεύουν για την επιστροφή του διαλύματος στο μηχάνημα της υπερθερμίας. Συνήθως χρησιμοποιούμε μηχάνημα το οποίο λειτουργεί με δύο αντλίες για την είσοδο και επιστροφή του υγρού και των κυτταροστατικών στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Το διάλυμα των κυτταροστατικών με τον διαλύτη του, υφίστανται την επίδραση υψηλής θερμοκρασίας. Αυτό, εισερχόμενο στην περιτοναϊκή κοιλότητα με θερμοκρασία περίπου 44°C, είναι δυνατό να διατηρείται στην περιτοναϊκή κοιλότητα σε θερμοκρασία 42.5-43°C. Στη θερμοκρασία αυτή έχει αποδειχθεί από μελέτες, ότι είναι δυνατή η καταστροφή των εμφυτεύσεων, χωρίς να παραβλάπτεται το DNA των φυσιολογικών κυττάρων.
Το υγρό που χρησιμεύει ως διαλύτης είναι συνήθως Normal saline. Εναλλακτικά είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί Ringer’s Lactate ή περιτοναϊκό διάλυμα 1.5% γλυκόζης.
Είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν τρεις τεχνικές υπέρθερμης διεγχειρητικής ενδοπεριτοναϊκής χημειοθεραπείας:
-
η κλειστή μέθοδος
-
η ημίκλειστη μέθοδος
-
η ανοικτή μέθοδος (Coliseum technique)
Κατά την άποψή μας, η τρίτη μέθοδος είναι η καλύτερη. Αυτό οφείλεται στο ότι κατά τη διάρκεια της υπερθερμίας, ο χειρουργός είναι σε θέση να κατανέμει με τα χέρια του την θερμοκρασία και τα κυτταροστατικά σε όλες τις επιφάνειες της κοιλίας και της πυέλου, ομοιόμορφα.
Β. Πρώιμη μετεγχειρητική ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία, υπό νορμοθερμία
Η μέθοδος αυτή είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί είτε μόνη της ως συμπληρωματική χημειοθεραπεία, μετά την εξαίρεση όγκων, είτε σε συνδυασμό με υπέρθερμη διεγχειρητική ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία, εφόσον ο χειρουργός κρίνει ότι απαιτείται για την πλήρη καταστροφή του μικροσκοπικού υπολειμματικού όγκου. Τοποθετούνται 4 παροχετεύσεις (δύο στα ημιδιαφράγματα και δύο στην πύελο συνήθως). Επίσης τοποθετείται ένας καθετήρας Tenckhoff για την είσοδο κυτταροστατικών και διαλύτου στην περιτοναϊκή κοιλότητα , όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.
